[Opinie] De toekomst van applicaties en app stores

Er zijn momenteel al meer dan 20.000 iPad applicaties beschikbaar in de Apple App store. Dat betekent dat er maandelijks gemiddeld 2000 apps ontwikkeld en goedgekeurd worden. Deze aantallen laten zien dat applicaties niet meer weg te denken zijn van de huidge mobiele apparaten. Sommigen denken zelfs dat de mobiele applicaties het einde zullen betekenen van het internet zoals we dat nu kennen. Maar is dat ook zo? En hoe kunnen we het succes van mobiele applicaties verklaren? Hiervoor beginnen we bij het ‘begin’.

De geschiedenis van de App Store

De introductie van de Apple iPhone was niet alleen de start van een revolutie in de smartphone-markt. Nog belangrijker is de enorme revolutie in de mobiele software-markt. Apple zette een nieuwe standaard in de markt en maakte het voor consumenten mogelijk hun eigen smartphone ervaringen te kopen via het mobiele internet: de Apple App Store. Deze toepassing lijkt een simpele stap binnen de revolutionaire innovaties waar Apple bekend door is geworden. Toch is deze omslag radicaler dan dat men denkt.

Laten we eerst de factoren bepalen voor het succes van de App Store. De alom bekende factoren waarmee Apple mijlen voor loopt op haar concurrentie: gebruiksvriendelijkheid, design en merk-positionering, laten we hierbij buiten beschouwing. Deze kenmerken zijn zonder meer belangrijke factoren die het succes van de iPhone, de iPad (en ook de App Store) bepalen, maar natuurlijk ook aan smaak onderhevig. We zijn meer geïnteresseerd in de overige factoren die het succes kunnen verklaren.

De introductie van de eerste ‘smartphones’ in combinatie met haar nieuwe mogelijkheden zorgden al snel voor veel ophef in de mobiele telecommunicateindustrie. De toenmalige 5 providers legden miljarden neer om 3G-licenties te kunnen bemachtigen. Telefoon-fabrikanten liepen over elkaar heen met nieuwe smartphones en PDA’s. Toch viel de verkoop van deze toestellen tegen, op enkele uitzonderingen na, waaronder de Nokia N95.

Er is veel onderzoek gedaan naar de reden van de matige ‘up-take’ van het mobiel internetgebruik van klanten en de verkoop van toenmalige smartphones. De N95’s van toen werden voornamelijk gekocht omdat je er foto’s mee kon maken. Mobiel internet werd niet of amper gebruikt vanwege de onduidelijke kostenstructuur, de kleine schermen en onhandige bediening.

Tijdens een onderzoeksopdracht voor Vodafone kwamen we tot een andere, een voor mij zeer opmerkelijke, conclusie: het gebrek aan standaarden zorgde voor een inconsistente beleving van klanten. Voor ontwikkelaars van software en programma’s was er ook geen consistentie. Er was geen eenduidig besturingssysteem. Er waren verschillende browser-types. En de software had vrijwel geen toegang tot de extra mogelijkheden van een smartphone, zoals de camera, bewegingssensoren, enzovoorts.

Apple zag deze bezwaren ook en speelde hier handig op in. Zij begaven zich op de telefoniemarkt en introduceerden slechts één model smartphone, de iPhone. Hierdoor hadden alle iPhone gebruikers dezelfde resolutie, dezelfde specificaties en bezaten de zelfde functionaliteiten. Ook op het gebied van software was er maar één besturingssysteem aanwezig en er was één type browser beschikbaar. Externe standaarden, waaronder Adobe’s Flash, werder overboord gezet. Distributie van software verliep voortaan via één kanaal: de App Store.

Door het bieden van consistentie aan gebruikers én ontwikkelaars creëerde Apple duidelijkheid in de chaos en maakt de App Store hiermee direct tot een succes. Vandaag de dag hebben smartphone gebruikers gemiddeld 27 apps op hun telefoon geïnstalleerd staan en er wordt tegenwoordig zelfs gesproken van een iPhone App verslaving.

Het succes van applicaties en de App Store

Steeds meer desktop applicaties worden door de producenten naar het web gemigreerd, of krijgen een web gebaseerde versie naast de desktop uitgave. De Office Web Apps van Microsoft zijn hiervan een goed voorbeeld. Op mobiele apparaten zien we tegenwoordig een tegenovergestelde ontwikkeling. Waar een aantal jaren geleden een uitgeklede versie van een website of online toepassing geschikt werd geacht voor gebruik op een telefoon, worden er tegenwoordig voor steeds meer online toepassingen apps ontwikkeld voor telefoons en tablets. Hoe kunnen we deze ontwikkeling verklaren?

Allereerst doordat installatie en de-installatie van applicaties bijzonder eenvoudig is. Dit is een belangrijke vereiste voor succes. Eenvoud dient immers de mens. Daarnaast presteren applicaties in de meeste gevallen een stuk beter dan hun online variant. Hoewel mobiel dataverkeer steeds sneller wordt, zorgt het gebruik van mobiel internet nog vaak voor wachttijden op het web. Door applicaties op het apparaat zelf te installeren, wordt deze irritatie voorkomen.

Telefoons en tablets worden steeds vaker uitgerust met allerhande sensoren en uitbreidingen, zoals een fotocamera, videocamera, GPS-sensor of elektronisch kompas. Online toepassingen kunnen geen gebruik maken van deze mogelijkheden, applicaties kunnen dat uiteraard wel. Tevens kunnen applicaties deze gegevens ook combineren met historische gegevens uit de bel- en sms-gegevens van de gebruiker en internetgeschiedenis. Hierdoor kunnen applicaties uitgebreider en vooral slimmer ingezet worden dan webgebaseerde applicaties.

Als laatste reden voor de snelle adaptatie van apps kan het vertrouwen genoemd worden. Doordat alle software via één betrouwbaar distributiekanaal wordt geleverd, vertrouwd de consument erop dat applicaties getest zijn en geschikt bevonden voor zijn of haar mobiele apparaat. Deze vertrouwensband zorgt ervoor dat risico’s worden uitgesloten. Of dit een terechte ontwikkeling is, daar durven wij onze vraagtekens bij te zetten.

Huidige situatie van App Stores

Het succes van de Apple App store heeft andere ontwikkelaars doen volgen. Zo heeft Google voor haar Android besturingssysteem de Android Market opgezet en RIM heeft voor haar lijn Blackberry toestellen de App World geopend. Daarnaast zijn er nog applicatiewinkels voor minder gebruikte besturingssystemen en voor alle genoemde besturingssytemen zijn alternatieve software winkels te vinden.

Met de introductie van nieuwe besturingssystemen en nieuwe mobiele apparaten breidt het aanbod stores nog verder uit. Zo worden er voor de Apple iPad applicaties ontwikkeld die niet geschikt zijn voor gebruik op de iPhone. Voor de nieuwe generatie Android Tablets valt hetzelfde te verwachten en ook RIM heeft haar Blackberry Playbook tablet aangekondigd, waarvoor speciale apps ontwikkeld zullen gaan worden.

Dit maakt dat het overweldigende succes van mobiele apps ervoor zorgt dat de belangrijkste succesfactor teniet wordt gedaan: de consistentie. Applicatieontwikkelaars moeten selecties gaan maken van toestellen die ondersteund gaan worden. Hierdoor zullen sommige applicaties niet op alle toestellen beschikbaar zijn. De NOS is hier een goed voorbeeld van. De ‘Uitzending Gemist’ app is momenteel één van de meest populaire applicaties op de iPhone. Toch heeft de NOS aangekondigd voortaan bij voorkeur te werken met web-toepassingen, vanwege de hoge ontwikkelingskosten van applicaties.

De toekomst van applicaties

Naar de toekomstige ontwikkelingen kunnen we alleen gissen. Wij verwachten dat de huidige trends zich in de nabije toekomst zullen voortzetten. Tablets en smartphones zullen nog succesvoller worden. Consumenten zullen meer en meer applicaties downloaden en gebruiken. Het aantal App Stores zal groeien, onder andere met het aangekondigde nieuwe BlackBerry Tablet OS en de nieuwe (voor tablets geschikte) versies van Android.

De verwachting is dat HTML5 de online wereld ingrijpend zal veranderen. Apple heeft de eerste slag al uitgedeeld door voor haar iPad te kiezen voor een brede HTML5 ondersteuning, ten koste van Adobe’s Flash plugin. Ook een topman van de Linux Foundation verkondige onlangs geen toekomst te zien in de huidige app stores. Zelfs Google, maker van de Android Market, deelt deze mening.

Google werkt momenteel in the Chromium Projects aan Chrome OS, een nieuw besturingssysteem voor netbooks en tablets. Chrome OS zal geen of weinig mogelijkheden bieden voor applicaties, maar zich volledig inzetten op online toepassingen. Ook hierbij zal het gebruik van HTML5 van groot belang zijn.

HTML5 biedt veel meer mogelijkheden om interactieve content te tonen dan haar voorganger. Daarnaast kunnen specifieke scripts worden gedraaid afhankelijk van de schermresolutie van het apparaat. Een ander voordeel is de mogelijkheid tot het offline draaien van web applicaties, mogelijke interactie met verschillende sensoren op je smartphone of tablet (bijvoorbeeld GPS), en de mogelijkheid tot het gebruiken van het geheugen het apparaat waarop HTML5 gedraaid wordt.

Als we kijken welke desktop applicaties tegenwoordig vervangen zijn door online versies, dan kunnen we die trend doortrekken naar de mobiele wereld en stellen dat web toepassingen in de toekomst een groot deel van de applicaties overbodig zullen maken.

De browser als middelpunt

Als onze verwachting klopt en HTML5 zal een belangrijke standaard worden in de toekomstige softwareontwikkeling, dan zet dit de (mobiele) browser in het middelpunt van die ontwikkeling. Het internet wordt de nieuwe app store en de browser zal als enige applicatie overblijven op het toestel.

Aangezien ontwikkelingen tijd nodig hebben en de volledige uitrol van HTML5 nog een aantal jaren op zich zal laten wachten, zullen app stores blijven vechten om de markt. Ontwikkelaars zullen selectiever worden en de consument zal hiermee rekening moeten houden bij het aanschaffen van een tablet of telefoon.